Święto Konstytucji 3 maja
Obchodzimy Święto Narodowe Trzeciego Maja ustanowione w rocznicę uchwalenia Ustawy Rządowej z 1791 r., znanej powszechnie jako Konstytucja 3 maja. Był to drugi tego typu akt prawny w nowożytnej Europie, a trzeci na świecie. Stał się symbolem nowoczesnych reform i patriotycznej próby naprawy dramatycznej sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej.
Z tej okazji przedstawiciele Samorządu Ostrołęki z wiceprezydentem Maciejem Kleczkowskim na czele złożyli dzisiaj kwiaty przy pomniku Czwartaków w Ostrołęce.
Z powodu trwającego zagrożenia epidemicznego i troski o Państwa zdrowie i bezpieczeństwo jesteśmy zmuszeni zrezygnować z publicznych obchodów wiążących się ze zgromadzeniem większej ilości osób. Zachęcamy jednak do świętowania w domach wraz z najbliższymi, a także do dzielenia się swymi 3-majowymi przemyśleniami, refleksjami i wrażeniami w mediach społecznościowych.
Historia Konstytucji 3 maja
Ustawa Rządowa została uchwalona przez Sejm Czteroletni i wprowadziła szereg zmian o charakterze ustrojowym. Wśród najważniejszych znalazła się likwidacja wolnej elekcji i wprowadzenie monarchii dziedzicznej, wprowadzenie trójpodziału władzy (na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą), częściowe zrównanie praw szlachty i mieszczan, oddanie chłopów pod opiekę państwa, odebranie prawa głosu i decyzji w sprawach państwowych gołocie (szlachcie nieposiadającej ziemi) oraz likwidacja niesławnej i torpedującej wszelkie reformy instytucji liberum veto. Były to zmiany rewolucyjne nie tylko w kategoriach prawno-państwowych, ale także polityczno-społecznych. Ich pełna implementacja miała realną szansę wzmocnić upadający organizm państwowy, zaktywizować i utożsamić z nim szerokie masy społeczne, a w perspektywie uniezależnić Rzeczpospolitą od wpływów potężnych sąsiadów.
Niestety duża część 3-majowych rozwiązań nigdy nie została wprowadzona w życie. Przyjęcie Konstytucji wywołało gwałtowną reakcję Imperium Rosyjskiego, a także związanych z nim magnatów stawiających własną pozycję i majątek ponad interesy państwa i narodu. Zawiązana przez nich konfederacja targowicka wraz z interweniującymi wojskami rosyjskimi doprowadziły najpierw do uniemożliwienia faktycznej realizacji postanowień Konstytucji, a następnie do jej formalnego uchylenia w 1793 r. Cios ten doprowadził do II, a w perspektywie do III rozbioru i do zniknięcia Rzeczypospolitej z mapy na wiele długich lat.
Konstytucja 3 maja stała się symbolem dążenia do niepodległości i samorządności narodu polskiego, a wszelkie obchody rocznicy jej uchwalenia były gwałtownie tłumione i surowo karane przez zaborców. Dzień 3 maja został uznany za święto państwowe w odrodzonym państwie polskim uchwałą Sejmu Ustawodawczego w 1919 r. Świętowany był również po wojnie, jednak od 1946 r. komunistyczne władze Polski Ludowej zakazały organizacji jego publicznych obchodów, aby w 1951 r. formalnie odebrać mu status święta państwowego. Zwrot nastąpił dopiero w 1981 r., od kiedy mogliśmy obserwować zniesienie ograniczeń 3-majowego świętowania, a nawet stopniowy powrót do organizacji obchodów również przez władze. Święto Narodowe Trzeciego Maja powróciło na listę polskich świąt państwowych na mocy ustawy z 6 kwietnia 1990 r.
Zachęcamy do wysłuchania wykładu dra Jerzego Kijowskiego:
